آیه کلاله صیفیآیه سهم الارث خواهر و برادر پدر و مادرى، نازل شده در تابستان را آیه کلاله صیفی گویند. ۱ - منظور از آیه کلاله صیفیبه آیه ۱۷۶ سوره نساء "آیه کلاله صیفی" مى گویند: «یستفتونک قل الله یفتیکم فى الکلالة ان امرؤا هلک لیس له ولد و له أخت فلها نصف ماترک و هو یرثها ان لم یکن لها ولد فان کانتا اثنتین فلهما الثلثان مما ترک و ان کانوا اخوة رجالاً و نساءً فللذکر مثل حظ الانثیین یبین الله لکم أن تضلوا و الله بکل شى ء علیم »از تو (درباره ارث خواهران و برادران) سؤال مى کنند؛ بگو: خداوند حکم کلاله (خواهر و برادر) را براى شما بیان مى کند: اگر مردى از دنیا برود، که فرزند نداشته باشد، و براى او خواهرى باشد، نصف اموالى را که به جا گذاشته، از او (ارث ) مى برد؛ و (اگر خواهرى از دنیا برود، و وارث او یک برادر باشد) او تمام مال را از خواهر به ارث مى برد؛ در صورتى که (میت ) فرزند نداشته باشد، و اگر دو خواهر (از او) باقى باشند، دوسوم اموال را مى برند. و اگر برادران و خواهران با هم باشند - تمام اموال را میان خود تقسیم مى کنند، و - براى هر مذکر، دو برابر سهم مؤنث است خداوند (احکام خود را) براى شما بیان مى کند تا گمراه نشوید؛ و خداوند به همه چیز دانا است ." ۲ - مصادیق آیه کلالهدرباره کلاله دو آیه در قرآن وجود دارد. ۲.۱ - کلاله صیفىیکى در تابستان نازل شد و به "آیه کلاله صیفى " معروف است که همان آیه ۱۷۶ سوره نساء است . ۲.۲ - کلاله شتاییو دیگرى در زمستان نازل شد و "آیه کلاله شتایی" نام گرفته که آیه دوازده سوره نساء است . ۳ - معنای کلالهکلاله در اصطلاح به برادر و خواهر متوفا اطلاق مى شود که از او ارث مى برند. ۴ - مورد آیه کلاله صیفیاین آیه نیز همانند آیه کلاله شتایى مقدار ارث برادران و خواهران را بیان مى کند؛ با این تفاوت که آیه کلاله شتایی ( نساء، آیه ۱۲) ناظر به بیان سهم ارث برادران و خواهران مادرى است، ولى این آیه (نساء، آیه ۱۷۶) ناظر به سهم ارث خواهران و برادران "پدرى و مادری" یا "پدرى تنها " است . گواه مطلب این است که معمولاً کسانى که با واسطه به شخص متوفا وابسته اند، مقدار ارثشان به اندازه همان واسطه است ؛ مثلاً در بحث ما برادران و خواهران مادرى به اندازه مادر سهم مى برند، که یک سوم است. و برادران و خواهران پدرى و یا پدرى و مادری، سهم ارث پدر را مى برند که دو سوم است، و چون آیه دوازده نساء، ارث کلاله (برادران و خواهران) را یک سوم دانسته است، و آیه ۱۷۶ نساء سهم کلاله را دو سوم دانسته است، به دست مى آید که آیه دوازده نساء سهم ارث کلاله مادرى را بیان نموده و آیه ۱۷۶ سهم ارث کلاله پدرى و یا پدرى و مادرى را با هم تشریع نموده است . این مطلب مورد تأیید روایات اهل بیت ـ علیهم السلام - نیز است. ۵ - آخرین آیه احکاممطلب دیگر این که برخى گفته اند: آیه کلاله صیفى آخرین آیه اى است که درباره احکام اسلامی بر پیامبر اکرم (ص) نازل شده است . ۶ - مستندات مقالهمکارم شیرازی، ناصر، تفسیرنمونه، ج۴، ص۲۳۵-۲۳۸. منصور، عبدالحمیدیوسف، نیل الخیرات فى القراءات العشرة، ج۵، ص۱۵۳. حجتی، محمد باقر، اسباب النزول، ص۱۴۶. ۷ - پانویس
۸ - منبعمرکز اطلاعات و مدارک اسلامی. |